SİNEMA FİLMİ YAPIMINDA STRATEJİK BÜTÇE NE ANLAMA GELİR?

İster yönetmen olun, ister senaryo yazarı ya da sinema alanında başka bir alanda çalışıyor olun, bütçe yapmanın mantığını bilmek, bütçe okumak ve anlamak sizin endüstri içinde en önemli ayrıcalıklarınızdan biri olacaktır. Zira, bu 'bütçe' kelimesinden hep korkulur ama 'bütçe' yapmayı bilmeden, bir endüstriye entegre olabilmek, üretebilmek çok mümkün değildir. Benim bu konuda değişmeyen bir düşüncem var ki, o da bu endüstride hangi alanda olursanız olun, hepsinde yaratıcı bir nokta bulacaksınız. Dolayısıyla 'bütçe' konusu teknik bir konu gibi gözükse de, aslında 'bütçe'yi yapan kişi açısından hem 'yaratıcı alan'ı çok iyi bilmesi gereken hem de 'bütçe' üzerinde yaratıcı ve iyi çalışan fikirler üretebilen kişi olmalıdır. Bütçe yapan kişinin aynı zamanda, projenin hedefini ve buna uygun yaratıcı düşüncelerle stratejisini yapan kişi olmalıdır. Dolayısıyla, bütçe hazırlamak da, bu alanda yaratıcı çalışmalardan biridir.

Hep yanlış algılanan durumlardan biri de sinema alanında 'bütçe' ile 'maliyet'in aynı anlama geldiğinin yanılsamasıdır. Bu birbirine çok yakın duran hatta pek çok konuda aynı duran kavram, sinema endüstrisinde farklı algılanmalıdır. Bu anlamda çeviriden Türkçe'ye gelen sinema terimlerinde uzun vadede 'bütçe' içerisindeki alt kavramları, sinema için yeniden düzenlemek gerekebilir. Ama bu tip teknik ayrıntılardan çok, işin mantığını irdelemek bizim için daha önemlidir.

Özetle, 'sinema filmi için bütçe yapmak' sadece rakamlardan oluşan bir şeylerin toplanıp, çıkarılması, çarpılması değildir. Genel bir bakış açısı gerektirir. Senaryoyu iyi anlamanız ve bütçeye özel ayrıştırmanız gerekir. Çalıştığınız ya da çalışacağınız yönetmen ile yapacağınız toplantılarda, bütçe stratejisini etkileyecek soruları, senaryo ve saha çalışması boyutlarıyla ele almanız gerekir.

Bütçe, bir filmin projelendirilmesi aşamasında hazırlanan, filmin hazırlanabilmesi için yapılan detaylı taslak çalışmasına denir.

Bütçenin hazırlanması, sinema filminin amaçlarına, hedeflerine ve işletme politikalarına uygun olarak işletme yönetimi tarafından yapılacak olan faaliyetleri ve sonuçları parasal ve sayısal olarak ifade eden raporların bir bütünüdür.

Bütçe konusunda pek çok yanlış algı söz konusudur. Bütçe genellikle maliyet ile karıştırılan bir konudur. Bu aslında bazı terimlerin yanlış algılanma ve kullanılması sonucunda oluşmuştur. Bu konunun yanlış anlaşılması, bu işi yapmak isteyen yeni sinema profesyonelleri için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.

Hedef konulduktan sonra buna bağlı olarak yapılan Bütçe-Finans Planı-Maliyet-Nakit Akışı, bir yapımcının yol haritasının baş elemanlarıdır. Bu nedenle, bu elemanları tek tek ele almak gerekmekte, aralarındaki ilişkiyi buna uygun biçimde oluşturmak gereklidir.

Bütçe, bir planlama faaliyeti olması sebebi ile planlamaya paralel olarak aşağıdaki aşamaları içermektedir:

• Amaçların belirlenmesi: Yapılan planla ulaşılmak istenen hedef açıkça belirlenmiş olmalıdır. Film bütçelerinde amaçlar stratejik planlarda belirlenmiş olan hedeflere ulaştıracak adımlar olarak planlanmalıdır. Bu projenin sanatsal ve teknik kalitesini doğrudan ilgilendiren bir konudur.Burada yönetmenin çalışma metotları ve kriterleri esas alınır.

• Amaçlara ulaştıracak varsayımları belirlenmesi: 

Organizasyonun tüm kısımlarındaki kapasiteler, iş gücü gibi iç etkenler ve finansal kanuni yükümlülükler, dış etkenlerin bütçe dönemindeki durumlarına ilişkin varsayımların belirlenmiş olması gereklidir. Sektörün ve endüstrinin kendi dinamikleri burada baz alınır.

Yapımcının kriterleri, iş politikası burada devreye girer.

• Seçeneklerin karşılaştırılması: 

Bir sonraki aşamada hazırlanmış olan taslak bütçeler üzerinde daha önceden yapılmış olan varsayımlarım çeşitli alternatiflerini içeren bütçelerle senaryo analizleri yapılmalıdır.

Senaryo üzerinde çalışılarak, bütçeyi arttıran ya da azaltan faktörlerin belirlenmesi ve bunların ışığında tekrar gözden geçirilmelidir. Bu aşama yapımcı ve yönetmenin, projeyi birlikte ele aldıkları bir aşamadır.

• Seçenekler arasından en uygun olanın belirlenmesi:

Bu aşamada bir önceki aşamada hazırlanan bütçelerden uygun olanı belirlenir. Filmin hedeflerine göre yapılan analitik çalışma sonunda bütçe netlik kazanır.

• Bütçenin sunumu

Hazırlanan bütçenin, finans planı aşaması için hazırlanarak, yatırımcılara, 3.parti ortaklara, ortak yapımcılara, kamuya ait fon ve destek kurumlarına sunulmak üzere hazırlandığı aşamadır.

Bir sinema filmi bütçesi yaparken bu aşamaları göz önünde bulundurmak gereklidir. Aksi takdirde, yanlış hesap yapmak çok olası bir şeydir. 

Herkese kolay gelsin...