HOŞGELDİNİZ

Yapım Laboratuvarı : Yapımcılık ile ilgili bilmek istediğiniz herşey...Zeynep Özbatur Atakan'ın gözlemleri, deneyimleri, paylaştıkları...

5 Mart 2013 Salı

SEKTÖREL SORUNLARA BAKIŞ AÇISI ALTERNATİFİ

Merhaba Sevgili Dostlar,

Merhaba

Dün sinema-tv eğitimi alanlar için sadece 'yönetmenlik' ve 'senaryo yazarlığı' olmadığını bu endüstride pek çok iş yapabileceklerini yazmıştım. Uzmanlaşacakları herhangi bir alanın sektörde fayda sağlayacağını belirtmiştim. Pek çok geri bildirim aldım ve bu geri bildirimler üzerine bugünkü yazı oluştu.

Dünyada her sektörün kendine göre sorunları vardır. Burada bu sorunları tanımak ve anlama için deneyimlemek ve buna uygun stratejiler geliştirmek gerekir.Ben, işini iyi yaptığı kadar, kendi yeteneklerinin farkında olanların ve kendini tanıyanların, 'yarışmak' yerine sabırla 'gelişmek' isteyenlerin de bu sektörde hak ettiği yere geleceğine inananlardanım.

Sinema sektöründe, sorun yaşayan pek çok arkadaşımız, öğrencilik dönemlerinden itibaren 'sektörün kötülüğü'nden ve bu yüzden ilerleyemediklerinden yakınırlar. Bu tutum, onların motivasyonunu kırdığı gibi, soruna sadece 'dış odaklı' yaklaştıklarını gösterir.

Oysa sorunlara önce 'iç odaklı' yaklaşmak gerekir. Yaşadıkları her ne hayal kırıklığı ise, buradaki sorunu sadece dışarıda aramak aslında sağlıklı olmayan bir davranıştır. Motivasyonu kırılan kişinin, savunma içgüdüsünün ortaya çıkmasından başka bir şey değildir.

'Dış odaklı' sorunlar her zaman olacaktır. Dünyanın her ülkesinde, ülkenin sosyo-ekonomik durumuna bağlı olarak sektörün sorunları vardır ama o sektörlerde bu sorunları aşarken, belli zor dönemlerden geçmişlerdir.

Oysa 'iç odaklı' sorunlar kişi tarafından bilinirse, yani neleri sevdiğiniz, neleri sevmediğiniz, güçlü ve zayıf yanlarınızın farkında olursanız, o uzaktan çok zor gözüken sektörün aslında kendinizle uyumlu bir alan yakaladığınızda çok da zor olmadığını göreceksiniz.

Bu konudaki en büyük sıkıntı ise, hemen hızla ilerleme ve bir tür yarışma hissiyle gelişmektedir. Oysa bir kişinin yarışı sadece ve sadece kendisiyle ve kendi yaptıklarıyla, objektif bir şekilde olmalıdır. Yani kişi kendi kriterlerini oluşturabilmelidir. Bu da iç odaklı objektif bir bakışla olabilir.

Sevgili dostlar, kendimden örnek vermek istiyorum. 1986 yılında Sinema-Tv eğitimi almak için Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-Tv bölümüne girdim. O günlerde, sinema-tv bölümlerine maksimum 15 civarı öğrenci yetenek sınavı ile alınıyordu. 1986 yılında da sinema da sektörden bahsetmek, bugünlere göre imkansızdı. Yılda maksimum 10 film yapılıyordu ve Yeşilçam'ın gelenekleri devam ediyordu. Hepimiz çalışma isteğiyle yanıp tutuşuyorduk. Hepimiz o günlerde tek kanal olan TRT'ye girmek ya da reklam filmi sektörüne girmek için can atıyorduk. O günlerde okullu sinema öğrencilerinin maruz kaldığı 'size okulda şunu öğrettiler mi?' sorusu hepimizin arasında bizi kamçılayan bir söz olmuştu.

Ardından ben önce kısa TRT stajı ile televizyoncu olamayacağımı anladım. Bunun kabahatlisi olarak TRT'yi görmedim. Zira bu çok 'dış odaklı' bir bakış olurdu. Tam tersi, TRT'deki staj dönemimde, kendime daha çok soru yönelttim televizyonculuk ile ilgili... Kendi kendime sorduğum sorularda yani bugünkü deyimle 'iç odaklı' bakışımdan, benim karakterimin, yeteneklerimin ya da yeteneğimin olmadığı şeylerin toplamına baktım. Sonuçta reklam filmi sektörüne geçmek için çalışmalara başladım. Bir arkadaşım ile Sinan Çetin'in yanında en son asistan olarak, hiçbir maddi beklentim olmaksızın çalışmaya başladım. 3 ya da 4 film sonra beni 'yapım sorumlusu' daha sonra 'reji asistanı' yaptılar...Peki ben sektörden ne kadar hoşnuttum? Hiç hoşnut değildim ama başka bir iş yapmak ta aklımın ucunda geçmiyordu. Bu durumda sektörün sorunlarını anlamaya odaklandım... Reklam filmi sektöründe azimle 10 yılı aşkın bir süre geçirdim. Belli bir zamandan sonra ekonomik olarak ta rahat ettiğim bir sürece girdim. Bu arada 'sinema' için yanıp tutuşuyordum. 1998 yılında Sinema sektörüne Lola ve Bilidikid (Kutluğ Ataman) filmi ile girdim. Ama bir baktım ki, Türkiye sinema sektöründeki sorunlar dolu...Tahmin edeceğinizin çok üzerinde sorun yaşadım.Üstelik okulumu bitireli neredeyse 10yıl olmuşken... Hatta 'yapımcılık' kavramı hiç bilinmiyor. Yine kendi kendime, burada neler yapabileceğimi, olumlu ve olumsuz yanlarımı bulmaya odaklandım. Sonra sektörün olumlu ve olumsuz yanlarına odaklandım. Kendi kendime bir strateji yaptım ve sadece 'işime' odaklandım.Dünyada ve Türkiye'de yapılanları inceledim, fark yaratmanın formüllerini aradım, hala aramaya devam ediyorum.

Bütün bu süreçlerde öğrenmeye, araştırmaya ve deneyimlemeye devam ettim, ediyorum. Bilgi benim dünyam oldu... Sevdiğim bir işte 'bilgi sahibi' olmak ise benim hayatta en mutlu eden şeylerden biri...

Sevgili Dostlar, 
sizlerle kendimden örnek verdim. Ben de Türkiye'de sinema-tv eğitimi aldım.Tüm sinema-tv öğrencileri ile eşit koşullarda mezun oldum. Ailemde bu işler ile ilgili kimse yoktu. Yani tanıdık-torpil vs olmadan, Türkiye'de varolmayan bir sektörde varolmaya çalıştım. Büyük zorlukları fazlasıyla ben de yaşadım. Ama, sorunları hep aşabileceğim bir oyun gibi gördüm. Hatta sorunlar, beni ben yaptı... Diyeceğim şudur ki, kendi hayatınızın kumandasını elinize alın, kendinizi tanıyın... O zorlu gördüğünüz sektör ile ilgili değil, kendinizle ilgili, sevdiğiniz iş ile ilgili adımlar atmaya çalışın. 


Eğer, sinema alanında üretmek istiyor ve sektörü bir düşman gibi algılıyorsanız yol almanız zorlaşacak. Oysa sektörü daha çok tanımak, deneyim ve pek çok hayal kırıklığından geçiyor. O hayal kırıklığı dediğiniz şeyler, aslında sizlerin eğitimi oluyor. Yani, bir daha ki sefere daha deneyimli ve güçlü oluyorsunuz. Bu nedenle alınganlığı, küskünlüğü ve öfkeli bakışı bir tarafa bırakıp, küçük adımlarla yollara düşmenin zamanıdır.

İyi yaptıklarınızı, sinema alanında da yapmaya başlarsanız mutlaka karşılığını bulacaktır. Bu nedenle de yeni başlayacak arkadaşlara, 'yaratıcı' konularla sektöre girmeleri yerine uzmanlık isteyen farklı alanlarla girmelerini öneririm.

Hepinize umut dolu, motivasyonu bol bir gün dilerim...


4 Mart 2013 Pazartesi

SİNEMA EĞİTİMİ, SEKTÖR VE KARİYER ÜZERİNE...

Sinema alanında üniversite eğitimi alıp, devamında Türkiye sektöründe iş ortamında iş arayan pek çok genç korku ve hayal kırıklığı yaşıyor.
Aslında ben de sinema-tv eğitimi almış birisiyim.Türkiye'de bu eğitimin ve sorunların üzerine uzun uzun yazabilirim. Zira, her birinde farklı bilgiler ve sistem üzerinden yürüyen bir çalışma var. Bunun da ötesinde, benim sinema-tv okuduğum yıllarda, yetenek sınavı ile bu bölüme öğrenci alınırdı, oysa şimdi genel sınav ile öğrenci alınıyor.
Ama beni endişelendiren konu,burada 4 yıl eğitim alan öğrencinin hayattaki kariyeri nasıl ilerleyecek?
Sinema sektöründe herkese iş var mı? Zira televizyon ve reklam sektörü için de aynı durum geçerli...
Öğrenci mezun olduktan sonra, uygulamaya girişi nasıl olacak... Genellikle bu mezunlar, senaryo yazıp, bu senaryoyu birilerine okutup 'hız'la yol almak istiyorlar. Ya da , 'sette çay taşırım', 'sette kamera arkası ya da fotograf çekerim' diyerek yine senaryolarının kabul edilmesi için, ya da bir an önce yönetmenlik yapmak için haklı bir yol bulmaya çalışıyorlar. '20'li yaşlarındaki bu gençlerin çok çaresi de yok. Çünkü sinema alanında eğitim alınınca mutlaka senaryo yazarı,yönetmen olunur gibi bir inanç var. Zaten bunun dışında düşünenler, sektörde hızla yükselip kariyer yapmaya başlıyorlar.

Oysa, bu sektörde kariyer yapmak isteyen birisi, sadece yönetmenlik ya da senaryo yazarı olarak kariyer yapma ısrarından vazgeçmeli. Hem maddi, hem manevi olarak bu sektörde yapılacak pek çok iş ve meslek dalı var. Uzmanlık isteyen pek çok alan var. 

Ayrıca bu sektörde hangi alanda başlarsanız başlayın senaryo yazabilmek ve yönetmenlik yapma şansını daha hızlı ve bilinçli bir şekilde yakalayabilirsiniz. 
Tabii benim en çok tavsiye edeceğim alan 'prodüksiyon'dan başlamanızdır. Zira bu, bütün kariyerinizin nasıl olacağı konusunda size çok yardımcı olacaktır. Hızla ilerlemenize, herşeyi daha detaylı öğrenmenize yardımcı olacaktır.

Yapımlab'da eğitim alan öğrencilerime, çok çeşitli çalışmalar yaptırırım.Bu çalışmalar, onların yol çizmelerini, yeteneklerine dair yol almalarına yardımcı olur. Ama herkese önerim koşulsuz olarak 'yapım grubu' ya da teknik tarafı güçlü ise 'kamera-set  grubu'nda çalışarak başlamalarıdır.Burada çalışamayıp, benim işim 'yönetmenlik' gibi düşünen arkadaşları zor bir geleceğin beklediğini deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim.
Son olarak, Türkiye sinema sektöründe yapılacak çok iş var... Okulda okuyup mezun olan arkadaşların bunu görerek, bir yerden başlamalarında fayda var.

Bu arada 'Yapımcı' ile 'Yatırımcı' farkını anlamış, yapımcı adaylarının olması beni çok sevindiriyor. Bu noktada, atölyelerimde eğitim almış donanımlı 'yapımcı' arkadaşlarımın işlerini görmek ve göreceğimi bilmek beni mutlu ediyor.
Aynı durumları diğer uzmanlık alanlarında da görmeyi diliyorum.
Bunun için almış olduğunuz eğitim, istekleriniz, yetenekleriniz ve sektörün durumu arasında ayakları yere basan bir kariyer planı yapmanız gerekiyor. Yol haritanızı çıktığında, kafanızdaki pek çok korku yaratan soru da cevap bulacaktır.

Herkese, bu sektörde ışıklı bir kariyer diliyorum.